Từ 2027: Xe máy phải kiểm định khí thải, chỉ xe đạt chuẩn mới được lưu hành tại Hà Nội và TP.HCM từ 2030

Bắt đầu từ ngày 1/7/2027, toàn bộ xe máy tại Hà Nội và TP.HCM sẽ phải thực hiện kiểm định khí thải định kỳ. Đây là nội dung đáng chú ý trong dự thảo mới nhất về quy chuẩn kỹ thuật quốc gia đối với khí thải phương tiện giao thông, được công bố tại buổi họp tham vấn do Bộ Tài nguyên và Môi trường tổ chức sáng 3/6.

Lộ trình kiểm định khí thải xe máy trên toàn quốc

Theo ông Lê Hoài Nam – Phó Cục trưởng Cục Môi trường (Bộ Tài nguyên và Môi trường), lộ trình kiểm định khí thải được chia làm ba giai đoạn:

• Từ 1/7/2027: Bắt đầu kiểm định khí thải xe máy tại Hà Nội và TP.HCM.

• Từ 1/7/2028: Áp dụng tại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương khác.

• Từ 1/7/2030: Áp dụng rộng rãi cho các địa phương còn lại. Các tỉnh có thể chủ động triển khai sớm hơn tùy điều kiện thực tế.

Đặc biệt, kể từ 1/1/2030, chỉ những xe máy đạt tiêu chuẩn khí thải Mức 2 trở lên mới được phép lưu hành trong nội thành Hà Nội và TP.HCM. Những phương tiện không đáp ứng sẽ bị cấm lưu thông tại khu vực này.

Không cấm xe cũ, chỉ giới hạn xe không đạt chuẩn

Làm rõ thêm về quy định này, ông Trần Hoàng Phong – đại diện Cục Đăng kiểm (Bộ Giao thông Vận tải) cho biết: “Dự thảo không phân biệt phương tiện theo năm sản xuất. Xe dù cũ bao nhiêu năm, miễn đạt chuẩn khí thải Mức 2, vẫn được phép lưu hành”.

Cũng theo ông Phong, chính sách hướng tới việc loại bỏ dần các phương tiện cũ nát, phát thải cao, thay vì "cấm xe cũ" một cách tuyệt đối. Những xe không đạt chuẩn sẽ bị hạn chế hoạt động tại khu vực trung tâm, chỉ được phép sử dụng tại vùng ngoại thành hoặc phải được sửa chữa, nâng cấp để đạt tiêu chuẩn.

14 triệu xe máy – gánh nặng phát thải đô thị

Theo số liệu của Cục Giao thông, Hà Nội hiện có khoảng 5,6 triệu xe máy, còn TP.HCM là hơn 6 triệu xe. Nếu tính cả các khu vực vừa được sáp nhập, con số tại TP.HCM có thể lên tới 8,5 triệu xe – nguồn phát thải lớn nhất trong giao thông đô thị.

Chính vì vậy, dự thảo đề xuất phương án phân vùng và lộ trình linh hoạt theo từng địa phương. Mỗi địa phương sẽ căn cứ vào điều kiện kinh tế – xã hội, năng lực hạ tầng để xây dựng kế hoạch phù hợp. “Tính khả thi của chính sách sẽ phụ thuộc vào cách tiếp cận đặc thù của từng vùng,” ông Phong nhận định.

Cần phát triển hệ thống kiểm định đạt chuẩn

Việc đưa xe máy vào diện kiểm định khí thải là bước tiến mới trong quản lý môi trường đô thị. Tuy nhiên, để chính sách khả thi, cần xây dựng mạng lưới cơ sở kiểm định đạt chuẩn, cùng với đó là hệ thống thiết bị kiểm tra chính xác, đội ngũ đăng kiểm viên được đào tạo bài bản.

Đại diện Cục Đăng kiểm cho biết: “Về mặt pháp lý, chúng ta đã có nền tảng. Vấn đề là làm sao thu hút được các doanh nghiệp, tổ chức tham gia đầu tư, hình thành hệ thống kiểm định đủ năng lực thực thi trong thực tế.”

Các cơ sở đăng kiểm sẽ phải tuân theo các tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia, được ban hành bởi Bộ Giao thông Vận tải và các đơn vị liên quan. Đây là điều kiện tiên quyết để đảm bảo quá trình kiểm soát khí thải diễn ra hiệu quả, công bằng và minh bạch.

Chính sách vì môi trường sống tốt hơn

Theo ông Lê Hoài Nam, mục tiêu cuối cùng của quy định này là cải thiện chất lượng không khí, bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đồng thời góp phần giảm thiểu ô nhiễm trong bối cảnh phương tiện cá nhân ngày càng gia tăng tại các thành phố lớn.

Hiện dự thảo vẫn đang trong quá trình hoàn thiện và lấy ý kiến rộng rãi từ các bên liên quan trước khi được trình lên cấp có thẩm quyền phê duyệt chính thức.